Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie osób z niepełnosprawnością

Mimo wzrostu świadomości o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych nadal można spotkać się z przekonaniem, że osoba pobierająca rentę i posiadająca orzeczenie ze wpisem “całkowicie niezdolny do pracy” nie może pracować. Jest to błędny stereotyp, gdyż otrzymanie takiego orzeczenia nie jest równoważne z zakazem wykonywania pracy zawodowej.

Całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie, to zagadnienie, które wyjaśnia dogłębnie poniższy artykuł. Kierujemy go do osób z niepełnosprawnością oraz do pracodawców. Czytelnik dowie się: kto orzeka o niezdolność do pracy, jakie warunki należy spełnić, aby zatrudnić osobę niepełnosprawną trwale niezdolną do pracy oraz z czym to się wiąże.

Kto wydaje orzeczenie o niezdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu?

W Polsce można wyróżnić dwa rodzaje orzecznictwa. Jest to:

1. Orzecznictwo do celów rentowych.
   Przeprowadzane jest przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który wydaje decyzję o zaliczeniu osoby jako całkowicie bądź częściowo niezdolnej do pracy, gdyż utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu,
2. Orzecznictwo do celów poza rentowych.
   Przeprowadzane jest przez Powiatowe i Miejskie Zespoły ds. Orzekania O Niepełnosprawności, które wydają decyzję o przyznaniu stopnia niepełnosprawności: znacznym, umiarkowanym, lekkim.

Są to orzeczenia równoważne. Istnieje jednak pewna różnica. Uzyskanie orzeczenia o niezdolności do pracy wydane przez ZUS wiąże się z wypłatą renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Całkowita niezdolność do pracy a stopień niepełnosprawności

Orzeczenia wydawane do celów rentowych o niezdolności do pracy oraz orzeczenia wydawane do celów poza rentowych o stopniu niepełnosprawności traktowane są na równi.

Osoby przedstawiające swojemu pracodawcy jedno z dwóch rodzajów orzeczeń mają takie same prawa i przywileje pracownicze. Jedyną różnicą jest to, że pierwsze uprawnia do otrzymywania renty z ZUS.

Trwale całkowicie niezdolny do pracy. Jaki to stopień niepełnosprawności?

Osoby otrzymujące orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności to osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy lub zdolne do pracy w warunkach pracy chronionej i wymagające od innych osób częściowej, lub czasowej pomocy.

Osoby otrzymujące decyzję o znacznym stopniu niepełnosprawności to osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy lub zdolne do niej w warunkach pracy chronionej oraz wymagające stałej, lub długotrwałej opieki i pomocy innych w cellu pełnienia ról społecznych.

• Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o częściowej niezdolności do pracy jest odpowiednikiem lekkiego stopnia niepełnosprawności.
• Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy jest odpowiednikiem umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
• Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji jest tym samym co znaczny stopień niepełnosprawności.

Co oznacza orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy?

Pojęcie całkowitego braku zdolności do pracy dotyczy sytuacji, naruszenia sprawności organizmu, która uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej w normalnych warunkach i nie istnieją medyczne przesłanki na poprawę i odzyskania zdolności do pracy chociaż częściowo.

Wyróżnia się dwa rodzaje braku zdolności do pracy:

1. częściowa niezdolność do pracy, która oznacza brak możliwości podjęcia pracy zarobkowej zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami,
2. całkowita niezdolność do pracy, która oznacza brak możliwości podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej w normalnych warunkach.

Konsekwencje całkowitej niezdolności do pracy

Całkowity brak zdolności do pracy na orzeczeniu nie oznacza zakazu pracy u pracodawcy niebędącego Zakładem Pracy Chronionej. Jest to możliwe, gdy firma spełni określone warunki. Należą do nich:

• przystosowanie stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• lub zlecenie pracy zdalnej.

Przystosowanie miejsca pracy dla osoby z niepełnosprawnością obejmuje nie tylko jej stanowisko, ale również pomieszczenia higieniczne, socjalne oraz ciągi komunikacyjne.

Jak uzyskać rentę z tytułu “całkowita niezdolność do pracy” ZUS

Aby osoba niepełnosprawna mogła uzyskać rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, musi przedstawić zaświadczenie lekarskie oraz udowodnić odpowiedni staż ubezpieczenia.

Brak zdolności do pracy musi powstać w okresie: zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz z ubezpieczenia społecznego lub nie później niż 18 miesięcy po ustaniu tych świadczeń. Nie dotyczy to osób, które mają udokumentowane co najmniej 20 lat stażu pracy w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Renta ta przestaje być wypłacana, gdy upłynie okres, na który została przyznana lub w momencie nabycia prawa do emerytury.

Renta, całkowita niezdolność do pracy a zatrudnienie

Dla osoby niepełnosprawnej otrzymanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i pobierającej rentę nie oznacza całkowitego zakazu podjęcia zatrudnienia. Wręcz przeciwnie, przepisy prawa są tak skonstruowane, by zachęcać pracodawców do tworzenia miejsc pracy. Status na orzeczeniu określa niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy w normalnych warunkach.

Jest to jedynie dokument, który pozwala przypisać osobę do konkretnej grupy niepełnosprawnych. W orzecznictwie do celów poza rentowych służy do tego stopień niepełnosprawności. To zaś pozwala na zastosowanie konkretnych przywilejów i udogodnień warunków pracy.

Renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a przekroczenie limitu dochodów

Istotna w tej sytuacji jest wysokość wynagrodzenia. Nie może ono przekroczyć 70% przeciętnego wynagrodzenia, gdyż w tej sytuacji renta ulega zmniejszeniu. Po przekroczeniu 130% przeciętnego wynagrodzenia prawo do renty zostaje zawieszone. Wysokość limitów zarobkowych jest co kwartał zamieszczana na stronie internetowej ZUS.

Do przychodów, które mogą wpłynąć na obniżenie renty lub jej zawieszenie zalicza się:

• pensje z tytułu wykonywania pracy,
• dochód z działalności gospodarczej,
• zasiłek chorobowy,
• zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek macierzyński,
• świadczenie rehabilitacyjne, wyrównawcze oraz dodatek wyrównawczy.

Renta socjalna, całkowita niezdolność do pracy a praca

Osoba niepełnosprawna może również pobierać rentę socjalną. Ma do niej prawo, gdy lekarz orzecznik ZUS stwierdzi u niej całkowity brak zdolności do pracy, która powstała:

• przed ukończeniem przez nią 18 roku życia,
• w trakcie trwania nauki.

Renta socjalna jest przyznawana na stałe, gdy brak zdolności do zatrudnienia ma charakter trwały lub na czas określony, gdy ma charakter czasowy.

Podjęcie zatrudnienia na rencie socjalnej jest równie możliwe tak, jak w przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy. Kwestie obniżenia wysokości świadczenia i zawieszenia renty odbywają się w taki sam sposób. Oznacza to, że należy poinformować ZUS o osiąganych przychodach.

Osoba niepełnosprawna pobierająca rentę socjalną musi również kontrolować kwoty graniczne osiąganego przychodu, zamieszczane na stronie internetowej ZUS.

Poszukujesz informacji dotyczących osób niepełnosprawnych? Zajrzyj do serii artykułów i przeczytaj:

🔸 Jakie choroby uprawniają do otrzymania orzeczenie o niepełnosprawności?
🔸 Ile zarabia osoba z niepełnosprawnością?
🔸 Jaką kwotę można dorobić do renty?
🔸 Orzeczenie o niepełnosprawności od A do Z

Zapoznaj się z pozostałymi poradnikami dla osób niepełnosprawnych. Zapraszamy do lektury naszego bloga!

Całkowita niezdolność do pracy a praca na umowę zlecenie

Osoba niepełnosprawna ze stwierdzoną niezdolnością do zatrudnienia może podjąć pracę na podstawie umowy-zlecenia. Naturalnie korzystniejszą zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy jest w tym przypadku umowa o pracę.

Co istotne zleceniodawca nie posiada obowiązku kierowania zleceniobiorcy na wstępne badania lekarskie. Nie ma obowiązku również organizowania szkoleń z zakresu BHP. Powinien jednak sprawdzić stan zdrowia danej osoby i upewnić się, czy nie stanowi przeszkody do wykonywania określonych zadań. Potwierdzić to może zaświadczenie od zwykłego lekarza.

Całkowita niezdolność do pracy uprawnienia pracownicze

Osoba niepełnosprawna całkowicie niezdolna do pracy, zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która przedstawi swojemu pracodawcy adekwatne orzeczenie, ma prawo do korzystania z szeregu uprawnień pracowniczych.

Całkowicie niezdolny do pracy. Przywileje

1. Korzysta ze skróconego czasu pracy w wymiarze 7 godzin w ciągu dnia i 35 dni w ciągu tygodnia.
2. Ma dodatkową 15-minutową przerwę.
3. Nie może pracować w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej. Wyjątek dotyczy obowiązków związanych z pilnowaniem lub gdy na jego wniosek lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne wyrazi na to zgodę.
4. Ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego – 10 dni w roku kalendarzowym.
5. Może również skorzystać ze zwolnienia od obowiązków z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze 21 dni roboczych.

Podsumowanie

Omawiane pojęcie “osoby całkowicie niezdolnej do pracy” nie oznacza zakazu podjęcia zatrudnienia. Określa, z jakich udogodnień pracownik może korzystać i daje możliwość pracodawcy uzyskania wsparcia finansowego na przystosowanie stanowiska i dofinansowanie wynagrodzenia.

Osoba niezdolna do pracy, pobierająca rentę może uzyskiwać dochód za pracę lub z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W tej sytuacji istotna jest jego wysokość. Po przekroczeniu 70% przeciętnego wynagrodzenia, świadczenie ZUS zostaje obniżone, natomiast po przekroczeniu 130% zostaje zawieszone na czas osiągania takich przychodów.