Część osób z niepełnosprawnością od dłuższego czasu posługuje się orzeczeniami o niepełnosprawności z terminem, który upłynął w trakcie pandemii COVID-19. Orzeczenia te z mocy “ustawy covidowej” miały być ważne do 60 dni od momentu odwołania stanu zagrożenia epidemiologicznego. Aby ułatwić osobom z niepełnosprawnością uzyskanie nowego, ważnego dokumentu, gdy kończy się orzeczenie o niepełnosprawności dotychczasowe i jednocześnie odciążyć zespoły orzekające, legislatorzy uchwalili nowe prawo, zgodnie z którym orzeczenia będą tracić swoją ważność stopniowo.
W artykule przedstawimy daty graniczne dla orzeczeń terminowych, po których stracą one ważność. Będziemy starali się też uspokoić środowisko osób z niepełnosprawnością. Osoby niepełnosprawne, mimo że ich orzeczenia wygasają, będą miały szansę na uzyskanie nowego dokumentu w odpowiednim czasie. Sprawdź, kiedy należy przedłużyć orzeczenie i jakie są terminy, których nie można przegapić!
Ustawa covidowa a wydłużenie terminów ważności orzeczeń dla niepełnosprawnych
W związku z epidemią COVID-19 ustawodawcy podjęli decyzję, że wszelkie terminowe orzeczenia o niepełnosprawności i prawo do posługiwania się kartami parkingowymi, które miały stracić ważność z dniem 8 marca 2020 roku, były automatycznie wydłużane. W ustawie o stanie zagrożenia epidemicznego lub epidemii znajduje się zapis, że terminy przedłużonych orzeczeń upływają 60 dnia od daty, gdy epidemia zostanie odwołana.
W związku z takim rozwiązaniem wszelkie decyzje, świadczenia i uprawnienia osób z niepełnosprawnością przysługiwały im na niezmienionych zasadach, mimo iż termin, na który zostało wydane orzeczenie, wygasł. Sytuacja tych osób zmieniła się wraz z ogłoszeniem Ministra Zdrowia o planach odwołania stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 roku.
Jak zdążyć z terminem o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności?
W środowisku osób niepełnosprawnych i ich opiekunów pojawiły się uzasadnione obawy, czy uda się uzyskać orzeczenie w takim terminie, aby nie stracić uprawnień. Zapowiadano bowiem, że wydłużone terminy orzeczeń o niepełnosprawności stracą moc z dniem 1 czerwca 2023 roku.
Takie rozwiązanie wprowadziłoby tylko chaos. Zespoły Orzekające o Niepełnosprawności nie zdołałyby rozpatrzyć wszystkich złożonych wniosków do tego terminu. Od dawna na wydanie orzeczenia czeka się nawet do 3 miesięcy. Teoretycznie każdy wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinien być poddany procedurze do jednego miesiąca od daty złożenia. Termin zebrania się składu orzekającego, tylko w trudnych sprawach z założenia mógł być przesunięty do 2 miesięcy.
W sytuacji, gdy bardzo wiele osób z niepełnosprawnością złożyłoby wnioski o orzeczenie jednocześnie, Komisje Powiatowych Zespołów do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w całym kraju nie zdołałyby do 1 czerwca 2023 roku rozpatrzyć wszystkich spraw. Jest to bowiem proces czasochłonny. Od jakiegoś czasu zespoły orzecznicze notują wzrost liczby wniosków i nie są w stanie oszacować, ile osób będzie chciało ponownie się orzekać.
Nowe rozwiązania będą skutkowały tym, że zarówno składanie, jak i rozpatrywanie wniosków o ponowne orzeczenia zostanie rozciągnięte w czasie na okres ponad 12 miesięcy.
| „Zapis z ustawy covidowej, mówiący o tym, że orzeczenia wygasają po 60 dniach od odwołania stanu zagrożenia, z punktu widzenia osoby z niepełnosprawnością jest znacznie gorszym rozwiązaniem, niż wskazanie konkretnej daty”. Paweł Wdówik, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej |
Do kiedy trzeba postarać się o ponowne orzeczenie?
Sejm w odpowiedzi na problem ponownego orzecznictwa dla osób, którym termin orzeczenia upłynął w trakcie trwania epidemii, wydał nowelizację ustawy z dnia 9 marca 2023 roku, art. 23. Określono w nim korzystne dla niepełnosprawnych rozwiązania.
W nowelizacji Ustawy o Ochronie Konkurencji i Konsumentów przyjęto następujące możliwości, w których okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności będzie upływał, według wyodrębnionego harmonogramu.
- Orzeczenie, które było wydane na okres do 31 grudnia 2020 roku, swoją ważność zachowa do 31 grudnia 2023 roku.
- Orzeczenie, które było wydane na okres upływający między 1 stycznia 2021 roku a 31 grudnia 2021 roku, swoją ważność zachowa do 31 marca 2024 roku.
- Orzeczenie, które było wydane na okres upływający między 1 stycznia 2022 roku a 9 marca 2023 roku, swoją ważność zachowa do 30 września 2024 roku.
Jeżeli osoba z niepełnosprawnością uzyska wcześniej, niż podane wyżej terminy, nowe orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, to ten dokument będzie rozstrzygającym we wszystkich sprawach.
Artykuł 25 nowelizowanej ustawy wspomina jednocześnie, że wszelkie prawa do świadczeń i uprawnień wydanych na bazie orzeczeń, których termin upłynął, zostają wydłużone do określonych ustawą terminów.
Czy można wcześniej ubiegać się o ponowne orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności?
Osoby niepełnosprawne powinny pamiętać, że o nowe orzeczenia mogą starać się w dowolnym czasie. Terminy, które wskazał legislator, mają tylko pomóc, zarówno osobom z niepełnosprawnością, jak i zespołom orzekającym przejść proces orzekania we względnie komfortowych warunkach.
Niepełnosprawni powinni zapamiętać, kiedy traci moc ich stare orzeczenie, gdy jego termin był wydłużony automatycznie wskutek epidemii. Tym samym odpowiednio wcześniej powinni złożyć wnioski do Zespołów Orzekających o Niepełnosprawności.
Podobnie powinni postąpić wszyscy, którym minął termin okresu ważności karty parkingowej.
Kto powinien się spieszyć ze złożeniem wniosku o przedłużenie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności?
Przepisy dotyczące rozwiązań w zakresie ponownego orzecznictwa w związku z rozwiązanymi przyjętymi w trakcie trwania epidemii COVID-19 stracą ważność w okresie 3 miesięcy od dnia publikacji znowelizowanej ustawy w Dzienniku Ustaw. Zgodnie z zapowiedziami Ministra Zdrowia 1 lipca 2023 roku zostanie odwołany stan zagrożenia epidemicznego.
Rozwiązania, zgodnie z którymi wygasać będą stopniowo orzeczenia o niepełnosprawności (wydłużane automatycznie), sprzyjają osobom niepełnosprawnym.
Trzeba jednak pamiętać, że przepisy nie dotyczą osób, którym orzeczenie wygasa w terminie 3 miesięcy od publikacji ustawy. Dlatego, jak wskazują eksperci, osoby niepełnosprawne z takimi orzeczeniami powinny jak najszybciej złożyć wnioski wraz z pełną dokumentacją o ponowne orzeczenia. Inaczej może zdarzyć się sytuacja, że komisja orzecznicza nie zdąży zebrać się i wydać w porę odpowiedniego postanowienia.
Osoby z niepełnosprawnością muszą mieć na uwadze, że w jednym czasie, bardzo wiele osób będzie chciało uzyskać ponowne orzeczenie. To wiąże się zaś ze wzmożoną pracą Zespołów Orzekających o Niepełnosprawności i wydłużaniem się terminów wezwań na komisje.
Co robić, gdy nie zgadzasz się z zaocznym orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym w czasie epidemii?
Wskutek chaosu i braku świadomości osób z niepełnosprawnością oraz niejednolitym podejściem zespołów orzeczniczych w trakcie trwania epidemii wydano szereg orzeczeń na komisjach zaocznych bez udziału wnioskodawcy. Orzeczenia te bardzo często były niekorzystne dla osób z niepełnosprawnością. Zdarzały się sytuacje zaniżenia stopnia niepełnosprawności lub wydania opinii o braku wskazań do orzeczenia.
Skutkowało to odebraniem wielu świadczeń oraz uprawnień, mimo iż komisja nie badała wnioskodawcy oraz nie miała wglądu faktyczną sytuację.
Jeżeli dana osoba nie zgadza się z zaocznym orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym w czasie epidemii, powinna starannie przygotować wszelką dokumentację potrzebną do wydania nowego orzeczenia. W odpowiednim czasie musi złożyć wniosek i czekać na informację o dniu stanięcia przed komisją orzeczniczą. Osobisty udział w procesie orzeczniczym może skutkować wydaniem zupełnie innego postanowienia.
Przedłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności a zakończenie stanu epidemii
Osoby z niepełnosprawnością zyskały dodatkowy czas w zakresie ponownego orzecznictwa w związku z ogłoszeniem dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i zmianom w ustawie. 9 marca 2023 roku Sejm podjął decyzję o nowelizacji Ustawy o Ochronie Konkurencji i Konsumentów. Włączył do tej ustawy zapisy o stopniowym wygaszaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.
Kiedy kończy się orzeczenie o niepełnosprawności wszystkie uprawnienia i świadczenia, które są z nim powiązane, ulegają zakończeniu lub zawieszeniu do czasu ponownego stanięcia przed komisją orzeczniczą.
Osoby niepełnosprawne muszą zatem pamiętać o terminach, kiedy to ważność ich orzeczeń straci moc. W związku ze wzmożoną pracą i obciążeniem zespołów orzeczniczych trzeba odpowiednio wcześniej złożyć wniosek wraz z potrzebną dokumentacją, aby zdążyć, uzyskać nowe orzeczenie w odpowiednim czasie.
Do kiedy trzeba złożyć wniosek o ponowne orzeczenie o niepełnosprawności w związku z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego?
Istnieje 3 terminy obowiązujące osoby z niepełnosprawnością w związku z ponownym orzekaniem.
– 31 grudnia 2023 roku dla orzeczeń ważnych do 31 grudnia 2020 roku.
– 31 marca 2024 roku, dla których orzeczeń ważność się kończy między 1 stycznia a 31 grudnia 2021 roku.
– 30 Września 2024 roku, dla których orzeczeń ważność kończy się między 1 stycznia a 9 marca 2023 roku.
Kto powinien wnioskować o ponowne orzeczenie o niepełnosprawności w związku z nowelizacją ustawy z 9 marca 2023 roku?
O ponowne orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności powinny ubiegać się wszystkie osoby, których orzeczenia były przedłużone automatycznie w związku z Ustawą Covidową. Osoby te w zależności od terminu ważności orzeczenia mają ograniczony czas na złożenie wniosku o ponowne orzeczenie i w związku z tym kontynuację pobieranych świadczeń lub korzystanie z określonych uprawnień.
Na czym polegało wydłużenie terminów ważności orzeczeń w związku z ustawą covidową?
Ustawa Covidowa z dnia 2 marca 2020 roku zmieniła zasady dotyczące terminów ważności orzeczeń o niepełnosprawności oraz ważności kart parkingowych. W związku z epidemią dokumenty, których ważność upływała po 8 marca 2020 roku, zostały automatycznie wydłużone do dnia odwołania epidemii. Jednocześnie automatycznemu wydłużeniu podlegały wszelkie uprawnienia i decyzje o przyznawaniu świadczeń w związku z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.
Jak można było doprowadzić aby osoby niepełnosprawne zostały postawione w sytuacji dzy kończą się ważności orzeczeń a komusje mają opóźnienia kilkumiesieczne? Przecież osoby te zostaną pozostawione bez środków do życia oraz ulg na nie wiadomo jak długi czas. Czy nie powinny mieć przedłużenia również? Kto jest opdpowizialny za taki stan? To niedopuszczalnw aby konsekwencje nieudolności urzedniczej ponosily osoby chore i niepelnosprawne, często najubozsze, już i tak bardzo skezywdzone przez los. Jeśli przepisy są złe to należy je zmienić w końcu przepisy są dla ludxi a nie ludzie dla przepisow.
Dziękujemy za Pani wpis. Ma Pani prawo do swoich opinii. Nie chcemy wdawać się w polemikę. Naszą rolą jest przede wszystkim zatrudnianie niepełnosprawnych i pomoc ich Pracodawcom. Dodatkowo pełnimy rolę informacyjną pro bono. Nie my ustanawiamy przepisy i nie należy do nas kierować zażaleń. O fakcie konieczności ponownego orzekania informowaliśmy na początku maja, właśnie po to, by osoby niepełnosprawne zdążyły otrzymać w porę nowe orzeczenia.